Als ik denk aan communicatie in het dagelijks leven, en dan vooral aan vrijwillige communicatie met mensen die ik graag mag, dan denk ik al snel aan een hele hoop (loze) opmerkingen, handgebaren en meer lichaamstaal. Ik denk dat we daarmee een goede poging doen om het gezellig te hebben en om iets van anderen te weten te komen, maar te midden van al die verbale en non-verbale communicatie viel me iets op. We kijken elkaar vaker niet dan wel echt in elkaars ogen. Ik heb genoeg mensen meegemaakt met wie ik oprecht goed contact had en die mijn oogkleur toch niet met zekerheid konden vertellen zonder het nog even stiekem te checken. Daar lachten we meestal om en ik vond ze daarna ook echt niet minder aardig, voornamelijk omdat het mij net zo vaak gebeurt dat ik gewoon even niet precies weet tegen welke kleur ogen ik dagelijks aanpraat. Dat illustreert wel precies waar ik op doel: het gebrek aan oogcontact.
‘Oogcontact’ wordt al snel in de context van een gesprek geplaatst. Niets mis mee, want ook in die situatie kan oogcontact al een heleboel opleveren: de persoon waarmee je in gesprek bent heeft veel duidelijker het idee (of in elk geval de bevestiging) dat je ook echt op hem gericht bent en dat is meestal wel zo fijn in een gesprek. Ik betrap mezelf er nogal eens op dat ik tijdens een gesprek behalve met luisteren ook bezig ben met wat er achter degene die iets tegen me vertelt gebeurt, maar wegkijken is zowel voor mijzelf als voor mijn gesprekspartner – die zich dan waarschijnlijk ook omdraait om te zien wat er gebeurt – super afleidend. Aan de andere kant ligt het niet altijd aan de luisteraar dat er geen oogcontact is tijdens een gesprek: ook de persoon die aan het woord is kan (expres) wegkijken. Toch vind ik oogcontact tijdens een gesprek nog niet het allerbelangrijkste. Ik bedoel, ik zit vaak genoeg een stukje van de persoon met wie ik praat af, waardoor ik gewoon gericht ben op zijn of haar gezicht en zijn of haar ogen me eigenlijk niet in het bijzonder opvallen en dat lijkt me meer dan logisch.
Ik zou oogcontact dan ook liever als losse communicatievorm willen zien. Of misschien niet eens zozeer definiëren als communicatie, maar meer als contact. Kijk deze video waarin vreemden elkaar op Den Haag Centraal één minuut in de ogen staren en je snapt waarschijnlijk wat ik bedoel. Uiteraard kom je meer van elkaar te weten als je een minuut pratend zou speeddaten, maar ik ben ervan overtuigd dat oogcontact je op een heel ander level verbonden met iemand laat voelen. Alsof je, door in iemands ogen te kijken, de wereld even een klein beetje door zijn of haar ogen beleeft, of juist bij die persoon ‘naar binnen’ kan kijken en dan niet door de gek gehouden wordt door mooie praatjes of een leuk uiterlijk, maar juist écht contact maakt. Dat je de levensvreugde in iemands ogen opmerkt omdat ze zo levendig zijn of juist de moeite en zorgen erin gekerfd ziet staan. Ogen liegen niet en oogcontact is volgens mij dan ook heel puur.
En juist daarom vind ik het, nadat ik het weggelachen heb, ergens wel zorgelijk dat ik soms iemands oogkleur al niet eens weet: dat is er namelijk het levende bewijs van dat we nooit contact hebben gemaakt dat verder ging dan oppervlakkige gesprekjes. Nu hoef ik ook niet met iedereen de diepte in te gaan, maar het liet me wel merken hoeveel verschil het maakt in een vriendschap of een relatie als je elkaar gewoon in elkaars ogen kan kijken, als je iemand door je heen kunt laten kijken zonder schaamte. Oogcontact kan in zekere zin namelijk ook best eng zijn. Je geeft je als het ware bloot, omdat je je mond houdt en dus geen dingen kan vermommen met woorden. Je moet durven vertrouwen en je durven overgeven.
Ik ben langzaam maar zeker een beetje verliefd geworden op oogcontact. Verliefd geworden op hoe ik, tussen allemaal andere ogen door, die van een bepaald persoon kan vinden. Op hoe we vervolgens allebei weten dat we op dat moment aan hetzelfde denken. Ik ben een beetje verliefd geworden op hoe ik in de lach kan schieten van sommig oogcontact, of het juist in mijn hele lichaam kan voelen als ik de blik van iemand die al naar mij staarde vang. Ik denk dat je niet moet onderschatten hoe sterk oogcontact kan zijn, hoe het je soms kan doorboren of juist als een soort laserstraal met gemak en vooral heel doelgericht drie meter kan overbruggen. Simpel maar veelzeggend oogcontact komt binnen, veel duidelijker voelbaar dan woorden.
Mijn favoriete zoekterm als ik een beetje sentimenteel ben is tegenwoordig ‘eye contact experiments’, simpelweg omdat het zo mooi is om te zien hoe mensen connecten zodra ze elkaar zo puur en onbevangen bekijken. Bij bijna iedereen komt het dan opeens binnen dat we helemaal niet zoveel verschillen, dat we allemaal mensen zijn. De knuffels die zelfs na één minuut worden gegeven door totale vreemden, snap ik: oogcontact is intiem en leidt ook tot intimiteit, zoals in deze video – niet bij vreemden, maar bij mensen die (al langer of juist korter) een relatie hebben – vooral te zien is. Hoe het stel dat één jaar samen is na één minuut al lichamelijk contact zoekt, hoe van het gezicht van de man die twee jaar getrouwd is met zijn vrouw af te lezen is hoe mooi hij haar vindt, hoe je iedereen langzaam weer echt even verbonden ziet. En hoe de oudste man en vrouw afsluiten met “In fifty-five years of marriage, we’ve never really looked into each others eyes like that.” “I realized how much I need you and how much you mean to me cuz that’s the truth and I couldn’t imagine being with anybody else.”
Kriebels, een glimlach en tranen at the same time. Zorg er alsjeblieft voor dat je de oogkleur van alle mensen die dichtbij je staan perfect weet.
9 reacties
Die video’s waarin mensen oogcontact maken zijn echt geweldig. Lijkt me toch best raar, om elkaar zo lang aan te staren. Vooral omdat we in het dagelijks leven eigenlijk vaker wegkijken dan echt oogcontact maken. Ik ga er in ieder geval eens op letten!
Wow, ik wil even zeggen dat je echt een bizar mooie oogkleur hebt!
Ik vind die filmpjes ook onwijs mooi, het is gewoon zo simpel en toch zo puur en krachtig. Ik denk dat veel mensen het idee van oogcontact inderdaad heel mooi vinden, maar dat maar weinig mensen echt de moeite nemen om elkaar in de ogen te kijken.
Mooi! Je hebt het mooi beschreven en ik denk ook dat het zo is. Echt oogcontact maken is vaak moeilijker dan we denken ook, denk ik. Ik kreeg bij drama de feedback dat ik vaak ‘over de klas heen kijk’ in plaats van dat ik echt oogcontact maak. Is wel waar :)
Tranen in m’n ogen van dat tweede filmpje en wat een sterk artikel heb je geschreven. Je ogen hebben een mooie en bijzondere kleur, by the way. ;)
Wow wat een mooie filmpjes zeg! Lijkt me best wel awkward eigenlijk haha. Goede reminder om elkaar écht eens in de ogen te kijken<3
Ik ben juist heel erg slecht in oogcontact. Ben niet zo goed in die confrontatie aangaan ofzo. Maar ik probeer het steeds meer en zie wel dat dit wordt beloont. En die filmpjes ken ik ja. Heerlijk om naar te kijken, maar soms ook heel erg awkward.
Mooie blogpost! Ik heb mezelf moeten aanleren om mensen aan te kijken – niet eens recht in hun ogen maar gewoon in hun gezicht – als ik tegen ze praat. Dat ‘vergat’ ik altijd en ik staarde gewoon langs mensen heen. Of ik mensen nu ook écht in hun ogen aankijk weet ik eigenlijk niet… Mijn beste vriendin en mijn moeder sowieso wel (de mensen met wie ik de beste band heb… zou dat een reden zijn?). Stof tot nadenken, dit.
Wauwwww, jou ogen zijn zo mooi !