“I fear oblivion,” he said without a moment’s pause. “I fear it like the proverbial blind man who’s afraid of the dark.” Toen ik verliefd werd op The Fault In Our Stars (wat overigens alweer even geleden is, maar het voelde wel retegoed toen ik het boek net weer opensloeg) waren het vooral de liefdegerelateerde quotes die bij me bleven hangen en me het meest aanspraken en sloeg ik Gus’ angst en Hazels speech over oblivion misschien een beetje over. “There will come a time when there are no human beings remaining to remember that anyone ever existed or that our species ever did anything. (…) And if the inevitability of human oblivion worries you, I encourage you to ignore it. God knows that’s what everyone else does”, is een fragment van Hazels mening op pagina 13 en toen ik laatst de film weer een keer zag, realiseerde ik me opeens dat het best een belangrijk thema was in het verhaal. Eentje waarvan ik nu beter begrijp waarom, want als ik erover nadenk knaagt het ook aan mij – dat ik vrienden kan maken, vriendelijk kan zijn, tienen kan halen, me op een bepaalde manier kan kleden en kan bloggen, maar dat ik uiteindelijk ook gewoon een van de zoveel miljard wereldbewoners ben. Eentje die hoogstwaarschijnlijk niet herinnerd gaat worden, hoe goed ik me ook kan realiseren dat ik uniek ben.
De vergetelheid is niet iets waar ik ’s nachts wakker van word omdat ik me er zo’n zorgen om maak. Het is geen angst die me bekruipt als ik ’s avonds op de bank zit; misschien is het überhaupt wel geen angst, omdat ik weet dat ik er verrekte weinig aan kan doen en dat het dus niet zoveel nut heeft om me er druk om te maken. Bovendien is the condition or quality of being completely forgotten wanneer ik er niet meer ben nu, in elk geval voor mijn gevoel, nog een ver-van-mijn-bedshow. Misschien dat het me raakt als ik kinderen heb, een man, kleinkinderen, en voor me zie hoe zij hun leven doorleven en de jaren verstrijken zonder dat ik er langer deel van uitmaak. Dat ze een jaar later zeggen ‘goh, ze is al een jaar overleden’, vijf jaar later ‘wat gaat de tijd snel hè’ en tien jaar later verzuchten dat ze het zich niet meer voor kunnen stellen hoe het was toen ik er nog was, even een stilte laten vallen en dan weer doorgaan met dagelijkse beslommeringen. Soms beeld ik het me in en dan bekruipt me vaak een onbestemd gevoel, omdat ik me zelf geen wereld zonder mezelf kan voorstellen – hoe egocentrisch dat ook klinkt, maar ik denk dat er voor iedereen een kern van waarheid in zit.
Toch denk ik dat ik me erbij kan neerleggen, bij de vergetelheid en levens die doorgaan zonder mij, als ik me bedenk dat ik hopelijk oud ben als de dood écht een main topic in mijn leven wordt. Als je oud bent kun je misschien beter gemist worden, niet omdat je niet meer belangrijk bent, maar omdat je vaak al minder kan en een minder grote rol vervult in de maatschappij en in de levens van anderen. Dat denk ik nu althans en om de fear of oblivion wat terug te dringen, is het een geschikte gedachtegang. De vergetelheid speelt op een heel andere manier een rol in mijn leven. Ik ben banger om niet op te vallen, om niets te betekenen, om niets belangrijks te doen. Ik ben veel banger dat de mensen waar ik me nu mee omring me niet meer herinneren en dat is niet omdat ik ze zo belangrijk vind dat ik indruk op ze wil maken, maar juist omdat ik ergens voor wil staan in deze wereld. Volgens mij noemde ik het al eerder: ik ben soms een beetje een wereldverbeteraar. Of misschien moet ik meer een levenverbeteraar zeggen, want ik heb geen wensen om de politiek in te gaan. Ik wil andere mensen alleen mee laten delen in de wijsheden die ik heb opgedaan, ik wil ze inspireren en nieuwe inzichten geven, omdat ik zelf zoveel waarde hecht aan dat soort gedachtegoed.
Maar de angst om onbetekenend te zijn is niet altijd zo idealistisch. Het zorgt er ook voor dat ik dingen wil ondernemen, het spoort me aan om van de bank af te komen en in plaats daarvan herinneringen te maken. Misschien ook wel omdat ik het zoveel op social media voorbij zie komen en me dan bedenk dat ik misschien ook ‘dat soort dingen’ moet doen – dat is niet de reden voor mij, maar meer een soort extra motivatie om geen ‘saai leven’ te hebben. Daarnaast wil ik extra dingen doen en er meer uithalen dan erin zit, mezelf onderscheiden. Ik blog, ik zit in de redactie van de schoolkrant, ik regel samen met andere jongens uit de kerk de techniek van de kerkdiensten; ik vind het leuk om te doen, maar misschien zijn het uiteindelijk ook maar gewoon manieren om mezelf onmisbaar te maken. Ik roep dat het ook weer mooi op m’n cv kan als ik meedoe aan het NK debatteren voor scholen en ja, ik vínd het ook oprecht leuk, maar iets in mij wil ook gewoon altijd meer. Meer om mezelf mee te definiëren, meer om aan herkend te kunnen worden (‘dat was zij’), meer om van te kunnen zeggen dat ik erbij was.
Ik kan niet over de fear of oblivion schrijven zonder het idee te hebben dat ik mezelf op een onterecht voetstuk plaats en daarom heb ik het ook maar opgegeven om daartegen te ‘vechten’. Het is nu eenmaal super egocentrisch om herinnerd te willen worden, alsof je bijzonderder bent dan andere mensen (hoewel ik het hen ook gun om herinnerd te worden, maar ik kan me er gewoon minder druk om maken dat zij niet opvallen). Het is echter – wat mij betreft – iets wat nu eenmaal diep in de meeste mensen geworteld zit, omdat het scheef aanvoelt om zoveel te doen op aarde en tegelijkertijd het idee te hebben dat het voor niets is. Ik weet daarom niet of het wel nut heeft om me ertegen te verzetten en opeens oké te zijn met een onbetekenend leven; misschien moet ik die fear of oblivion juist inzetten als motivatie om mijn talenten te gebruiken en anderen te helpen. En misschien dient dat super egocentrische concept dan toch nog een hoger doel, als ik het egocentrische er tenminste een beetje probeer uit te filteren.
Ik hoop het oprecht.
Ben jij bang om een onbetekenend leven te leiden, of überhaupt vergeten te worden? Merk je het in bewijsdrang of iets dergelijks of eigenlijk totaal niet?
8 reacties
Ja, herkenbaar… Ik heb er ook wel eens iets over geschreven op mijn blog. Ik vind dat je er een mooi artikel van hebt gemaakt, ik kan me er wel in vinden.
Heel mooi artikel, Hester! Ergens snap ik wel dat mensen schrik hebben om vergeten te worden, maar eigenlijk is vergeten worden ook iets heel moois. Ik vind het idee om als ik er niet meer ben compleet vergeten te worden heel ‘romantisch’ (als in: kunststroming romantiek, niet liefde-romantiek). Gewoon dat als je weg bent, je wordt gewist, alsof je er nooit geweest bent. Een van mijn favoriete liedjes-quotes is dan ook ‘I plan to be forgotten when I’m gone’ van the tallest man on earth. Zoals je zelf zegt, aan oblivion kan je zelf weinig veranderen, dus ik wil er mij niet alleen bij neerleggen, maar het omarmen.
Zo had ik er echt nog nooit over nagedacht en ik gooi m’n mening ook niet zomaar om, maar ik vind het wel tof om te merken dat jij er zo’n andere kijk op hebt! Die quote is sowieso mooi :)
Ik denk dat iedereen wel herinnerd wordt na z’n dood. Mijn moeder leeft al bijna 30 jaar niet meer, en toch denk ik nog bijna dagelijks aan haar. Het gaat volgens mij vooral ook om hoe we herinnerd willen worden. Voor onze goede eigenschappen en niet vanwege onze fouten. Het hele ‘recht om vergeten te worden’ bij Google is daar een mooi voorbeeld van.
Herinnerd na je dood word je inderdaad wel, maar dat is na een generatie of twee à drie (ik ben niet zo goed met generaties haha) ook wel redelijk over denk ik; dan heeft in elk geval niemand van de levenden op dat moment je persoonlijk gekend, maar daar kan ik dus op zich wel mee leven. Dat van Google wist ik nog niet, interessant!
Ik denk niet zo vaak aan óf en hoe vaak mensen mij zullen herinneren, maar meer aan hóe zij mij zullen herinneren. Kloppen de gedachten die ze over mij hebben? En zien zij mij op dezelfde manier als dat ik mijzelf bekijk? Zullen ze juist de leuke en gekke dingen aan je herinneren of meer de minder leuke dingen? Desondanks vind ik wel dat je het beste uit je leven moet halen, mooie herinneringen mag maken met vrienden en familie en van betekenis mag zijn voor een ander. Wat dat dan ook mag betekenen. En ik vind het dan niet zo relevant of je herinnert wordt zoals Nelson Mandela of als een gewoon een goed maar niet persé bekent persoon.
Dat is ook wel een interessante inderdaad! Heeft alweer een stuk minder met oblivion te maken, maar inderdaad wel met je ‘imago’ (maar dan op een positieve manier)/hoe mensen je zien en dat boeit me ook wel. Ik denk dat je daar zelf best veel invloed op kan hebben, maar je weet inderdaad nooit hoe mensen je precies zien (ook omdat dat weer per persoon verschilt).
Ik denk dat iedereen dit wel een beetje heeft, maar dat niet iedereen er echt mee bezig is. Voor mij is het vooral belangrijk dat ik een leven leid waarin ik mijzelf gelukkig kan maken, maar ook dat ik toch iets achter kan laten, iets kan betekenen… hele grootse dingen zitten er niet in voor mij en dat weet ik, maar dat hoeft ook niet want juist met kleine dingetjes wil ik graag een verschil proberen te maken.