De key van je zelfbeeld

Ik ben in het algemeen geïnteresseerd in mensen en hoe ze denken, doen en ervaren, maar er is één aspect aan mensen dat me meer lijkt te fascineren dan de rest, misschien ook omdat het elke keer weer belangrijker blijkt dan je in eerste instantie zou denken. Hoewel ik er volgens mij nog nooit rechtstreeks naar gevraagd heb is het namelijk wél iets waar (goede) gesprekken uiteindelijk vaak over gaan, alsof het een soort fundament is voor je gedrag en gedachtes. En eigenlijk is dat ook precies waar ik in geloof: dat jaloezie voortkomt uit het bang zijn dat iemand anders je niet leuk genoeg vindt (omdat je dat zelf ook niet vindt), dat faalangst te maken heeft met te weinig vertrouwen in jezelf (om onterechte redenen), dat een stukgelopen relatie misschien wel komt doordat je de liefde die je kreeg niet kon ontvangen (omdat je vond dat je het niet waard was). Dat ongrijpbare zelfbeeld dat eigenlijk alles behalve een uitgetekend beeld is en in plaats daarvan meer wegheeft van een bepaalde waarde in je bloed, dat beïnvloedt meer dan je misschien zelf zou willen.

‘Ongrijpbaar’, omdat er vrij weinig logica achter zit. Rationeel gezien zou je misschien een formule kunnen opstellen met een aantal variabelen als je uiterlijk, je IQ/prestaties, de mate waarin je kunt voldoen aan je (basis)behoeftes, je vrienden, de voldoening die je haalt uit je hobby’s en je inkomen: in deze samenleving lijken dat zo’n beetje de ingrediënten te zijn voor een goed gevoel over jezelf en we verwachten vaak dan ook automatisch dat het knappe meisje dat altijd leuke dingen met vrienden doet en ook nog eens goede cijfers haalt allesbehalve onzeker is. Helemaal tegenspreken doe ik dat niet, want het is voor een gedeelte wel hoe het werkt in deze wereld, maar de uitkomst van die formule zou alsnog maar een klein deel uitmaken van de totale waarde van je zelfbeeld. De overige, let’s say, 80% is een stuk minder logisch te benaderen, want als iedereen je leuk lijkt te vinden kun je je nog net zo goed zorgen maken over je stomme opmerkingen. Er zijn zelfs alleen maar mensen die ze horen en er een oordeel over hebben. En die grote vriendengroep of de voldoening die je ergens uit haalt? Die zijn misschien wel meer een gevolg dan een oorzaak van een goed zelfbeeld.

Het hele idee van een zelfbeeld is namelijk dat het te maken heeft met de manier waarop je zelf naar jezelf kijkt. Zoiets kan deels beïnvloed worden door externe factoren, maar als iemand je vertelt dat je wél leuk en mooi vindt, gooi je je eigen mening niet in één keer overboord. Vandaar dat ik het in eerste instantie vergeleek met bloed: je zelfbeeld is in veel gevallen iets wat niet zomaar verandert, maar wat wel een groot deel van je is en onbewust veel invloed heeft op dingen. En volgens mij is het ook iets waar je, in some way, mee ‘geboren’ wordt. Zo ben ik in van nature geen heel onzeker persoon en dat kun je misschien wijten aan het feit dat ik het altijd wel goed heb gedaan op school en me bijvoorbeeld nooit echt dom heb gevoeld, maar aan de andere kant was ik vroeger nogal een wallflower die in de pauzes op de basisschool liever alleen op een rekstok zat dan meedeed met een of ander spel, omdat ik toch wist dat ik niet snel genoeg was en direct zou verliezen. Heel veel kan ik me er niet van herinneren en toen was ik me ook nog niet zo bewust van mezelf, maar ik weet wel dat ik toen minder sociaal was en mezelf vaker afzonderde zonder me er ooit echt rot onder te voelen. Ik leek er gewoon oké mee te zijn, misschien niet intens gelukkig, maar ik vraag me ook af in hoeverre een kind dat echt is. In elk geval deed die situatie me niet twijfelen aan mezelf.

Ook in de jaren daarna had ik een goed zelfbeeld zonder dat ik de knapste was, de meeste vrienden had of de meest exciting dingen ondernam (waar ik als introvert misschien ook gewoon minder behoefte aan had, maar toch). De hoogste cijfers had ik misschien wel tot en met de derde klas, maar dat gaf gewoon wat extra voldoening en was verder niet hét ding waardoor ik tevreden kon zijn met mezelf. In de loop van de tijd ben ik er dan ook achter gekomen dat mijn zelfbeeld weinig te maken heeft met wat anderen van mij vinden, maar alles met de houding die ik aanneem tegenover mezelf – en die houding heb ik dan wel weer grotendeels overgenomen van de belangrijkste socialiserende personen in mijn leven, zoals mijn ouders. Dat idee werd extra bevestigd toen ik dit fragment zag in een aflevering van Sophie in de kreukels (een programma over botox op BNN) zag. Ik ken weinig mensen die zich minder druk maken over hun uiterlijk dan Sophie Hilbrand, en dat is echt niet per se omdat ze bloedmooi is van zichzelf; ze is gewoon opgevoed door een moeder die zich ook niet extreem druk maakte om haar uiterlijk en dus was het ook voor Sophie nooit echt een ding.

Je zelfbeeld bestaat uit meer dan je uiterlijk, maar zoiets is wel een mooi voorbeeld om mee te illustreren dat ook mijn positieve zelfbeeld een gevolg is van mijn opvoeding en alle liefde en aandacht die mijn ouders in mij geïnvesteerd hebben. Naast dat ik ook mijn eigen moeder vaker tevreden dan ontevreden over haar eigen lichaam meemaakte, werd er thuis ook altijd gelachen om mijn grapjes, gevraagd naar wat me bezighield, gewaardeerd wat ik gemaakt had en geluisterd naar wat ik te vertellen had. Zodoende heb ik als kind altijd meegekregen dat ik er mocht zijn en dus voelde ik me zelfs als ik alleen op die rekstok zat niet onzeker of eenzaam. Mijn thuis was een veilige basis waar ik me volledig gewaardeerd voelde en bovendien was er ook ruimte om fouten te maken, waardoor ik me nooit echt geschaamd heb voor mijn tekortkomingen (ook al weet ik dat ik ze heb).

Ik geef toe: dat je ouders zoveel invloed hebben op iets wat ik zojuist de basis van veel dingen in je leven noemde, is misschien best een beangstigend idee, maar het betekent niet dat je er zelf totaal geen invloed op hebt. Het laat alleen maar zien wat de key is van een goed zelfbeeld: jezelf onvoorwaardelijk liefhebben en daarvoor honderdduizend kansen geven en niet afkraken op je uiterlijk, want dat is niet het belangrijkste. Ik kan alsnog best een paar dingen opnoemen die mijn ouders liever niet bij me zouden zien en zo ben ik me ook zelf bewust van een hele hoop flaws, maar die ben ik niet, ze horen bij me. Sommige accepteer ik en aan sommige werk ik, maar er is een bepaalde nonchalantheid op dat gebied. Flaunt your flaws en weet jezelf gewaardeerd, omdat je een uniek persoon bent: dat is wat mij betreft de key van een goed zelfbeeld.

PS: NOT saying dat iedereen met een slechter zelfbeeld ook direct zijn of haar ouders de schuld daarvan moet geven. Er zijn uiteraard nog veel meer socialiserende instituties en andere dingen in je leven, ik denk alleen dat dit wel een belangrijke is en zeker bij mij.
PPS: Er is nog veeel meer te vertellen rondom dit onderwerp maar ik moest het soort van beknopt houden en er een punt van maken dus het is dus geworden, sorry als het incompleet aanvoelt of je dingen dubbelleest. Of het idee hebt dat ik geen gelijk heb want dat mag natuurlijk ook. Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat jullie hierover denken so speak up: heb je een goed zelfbeeld of niet, en heb je er een verklaring voor?

9 reacties

  1. Wat ik vooral merk is dat je zelfbeeld continu verandert, en dat de omgeving daar echt een behoorlijke invloed op heeft (tenminste bij mij). Heel interessant stukje!
    X Emma

  2. Goed geschreven! Het is ook inderdaad een interessant onderwerp waar nog zoveel meer over te vertellen valt. Ik ben het met Emma eens over dat je zelfbeeld steeds veranderd. Er zijn genoeg dingen die ik wel zou willen verbeteren of veranderen aan mezelf, en waar ik ook vaak genoeg onzeker over kan zijn, maar over het algemeen ben ik niet een heel onzeker persoon. Van sommige meiden op school bijvoorbeeld merk ik dat ze constant bevestiging nodig hebben van anderen, dat ze echt wel leuk genoeg zijn. Ik denk wel dat het een soort wijsheid is als je je zélf kunt realiseren dat je echt wel goed genoeg bent en dat die flaws nou eenmaal bij je horen (vaag omschreven weer, maar goed).

  3. Heel interessant onderwerp, daar kun je best nog een artikel aan wijden ;) (en waarschijnlijk ook 10).
    Ik ben het ook wel met de meiden die al eerder reageerden eens dat je zelfbeeld verandert – of kan veranderen. Ik denk dat daar zowel in- als externe factoren de oorzaken van zijn; het ligt meestal niet aan één ding denk ik. Hoewel, dat kan ook wel denk ik… Het is wel key dat je jezelf liefhebt, want anderen kunnen 100 keer zeggen dat je mooi en leuk bent, als je dat zelf niet voelt geloof je het ook niet denk ik.

  4. Zeker waar. Ik denk dat je zelfbeeld heel erg bepaalt hoe je kijkt naar de toekomst en naar je eigen waarde, want je kunt volgens mij pas echt succesvol zijn als je vindt dat je dat kunt zijn, dat je daar recht op hebt.

  5. Wat heb je dit toch weer ontzettend knap geschreven. Ik volg je al een hele tijd, maar reageer eigenlijk vrijwel nooit op je blog. Nu ik zelf weer volop in het ‘blogwereldje’ zit, weet ik weer hoe fijn het is om positieve feedback te krijgen. Dus bij deze: ik vind je blog echt heel tof :)

  6. Ik heb het ‘zelfbeeld’ nooit zo goed begrepen, want als men daarover praat gaat het vaker over wat anderen van hen denken, dan wat ze zelf over zichzelf denken. Ik heb misschien geen zelfbeeld, denk ik dan. Ik vind mezelf wel prima zoals ik ben. Als dingen niet zo gaan als ik hoop, of juist zoals ik vrees, dan stap ik daarover geen, en als het moet leer ik ervan. Maar ik heb niet zo erg de behoefte om mezelf te veranderen omdat anderen een probleem met me hebben (tenzij ik er zelf een probleem mee heb, dat anderen een probleem met me hebben… ).

    Of je nu positieve of negatieve reacties krijgt, uiteindelijk bepaal je zelf wat je daarmee doet. En daar ga ik dan ook geen oordeel over geven.

    (Maar je post leest wel als een stream-of-consciousness. Dat kan werken, maar het maakt het niet makkelijk voor een lezer om eruit te halen wat je nou eigenlijk wilt zeggen… Dat terzijde.)

  7. Ik verbaas me er soms echt over hoe ‘goed’ en ‘volwassen’ de stukken zijn die je hier soms plaatst, chapeau! (niet dat ik zeg dat je een bepaalde leeftijd moet hebben om een bepaald soort stukken te kunnen schrijven, maar je merkt gewoon aan alles dat dit een goed doordacht, met kop & staart, & helemaal compleet stuk is) Heel veel complimenten hiervoor!

    Anyhow, terug naar je vraag, mijn zelfbeeld & de verklaring. Nou, mijn zelfbeeld is soort van niet bestaand, of ja, steeds meer groeiend, maar op mijn 16e werd er (naast een stroom van diagnoses) ook ‘negatief zelfbeeld’ gediagnosticeerd. En dat is pittig lastig om kwijt te raken. Ik ben het ook helemaal met je eens dat je familieomgeving een heel groot stuk van je zelfbeeld ‘bepaald’. Zeker op jonge leeftijd wordt daar de basis gelegd. Het hielp voor mij bijvoorbeeld ook niet dat ik ook op ballet zat, een sport waarbij constant de focus ligt op alle verbeterpunten (aka alles wat fout gaat).

    Inmiddels ben ik heel erg hard aan het werk om mijn zelfbeeld in de okaye hoek te krijgen, maar ja, het is een lange weg & elk kleine negatieve (of semi neutrale) opmerking komt 1000x meer binnen dan dat compliment

  8. Ik vind dit een goed artikel! Goed dat je jezelf beperkt hebt, dat vind ik altijd vreselijk moeilijk. Ik ben het met je eens dat ouders een hele grote invloed hebben op je zelfbeeld, zelf merk ik dat de ‘goedkeuring’ van mijn ouders nog steeds een kleine rol speelt in mijn onderbewuste, hoewel ik gewoon al op mezelf woon. Ik ben wel echt van mening dat je op een gegeven moment zélf aan de slag kunt met je zelfbeeld, om dat langzaam maar zeker positiever te maken zo nodig. Acceptatie is echt super belangrijk ontdek ik steeds meer: niemand is perfect, maar als je de kleine flaws minder belangrijk weet te maken word je toch een veel gelukkiger mens:)

Laat een antwoord achter aan Emma Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *