Hoewel ik door een gebrek aan motivatie alles wat met Latijn te maken heeft het liefste even negeer, kan ik niet om deze zin heen: scio me nihil scire, wat zoveel betekent als ‘ik weet dat ik niets weet’ en voortkomt uit Plato’s filosofieën. Het is misschien wel de grootste paradox ooit en zéker als je je ook nog eens bedenkt dat dit uit de mond (of pen) van een filosoof is komen rollen. Iemand die geacht wordt wijs te zijn, maar doodleuk vertelt dat ‘ie niets weet.
Toch is ‘wijs zijn’ en ‘niets weten’ niet zo’n grote tegenstelling als je in eerste instantie misschien zou denken. In vergelijking met een paar jaar terug heb ik veel geleerd, en toch is tegelijkertijd het gevoel dat ik inderdaad niets weet alleen maar sterker geworden. Vroeger was alles wat ik te horen kreeg per definitie de waarheid voor mij, ik twijfelde amper en mijn leven was vooral nog heel ongecompliceerd. Op mijn tiende had ik dan ook echt het idee dat ik het leven wel een beetje door had, of in elk geval dat het niet zo moeilijk kon zijn.
Maar een paar jaar later blijkt dat je, juist doordat je denkt dat je het allemaal wel weet, helemaal niets weet. Als een trap waarvan je de hoogte van de traptredes verkeerd inschat, waardoor je opeens naar beneden dondert. Of een zwembad dat veel dieper blijkt te zijn dan je denkt, en terwijl jij jezelf erin laat glijden in de verwachting grond onder je voeten te voelen ga je kopje onder. Je krabbelt weer op, zwemt omhoog, slaat het stof van je kleren af, haalt een keer diep adem. En je realiseert je dat je nergens zelf de baas over bent en dat het leven ook absoluut niet stuurbaar, maakbaar of controleerbaar is. Laat staan te begrijpen.
Wat mij betreft kun je pas écht ‘wijs’ worden als je erkent dat je inderdaad onderaan staat en niets weet. Op het moment dat je dat toegeeft, sta je namelijk ook open voor nieuwe dingen, andere meningen, levenslessen. Als je het idee hebt dat je alles al weet, heb je daar geen behoefte aan; maar niets weten is de basis van dingen weten. Dat betekent overigens niet dat ‘scio me nihil scire’ dan opeens niet meer geldt na een aantal jaar: het gevoel dat je niets weet wordt juist alleen maar versterkt naarmate je meer leert. Hoe meer je leert, hoe meer je er namelijk ook achterkomt hoeveel je nog niét weet. Hoeveel je ook nooit te weten zult komen. De wereld is te groot, ons leven te kort, en de rest gewoon te onbegrijpelijk.
Niets weten klinkt misschien beangstigend, maar ik vind het zelf eerlijk gezegd juist een geruststellende gedachte. Ik hoef de wereld niet te begrijpen, ik hoef niet alles perfect te doen, ik hoef dingen niet zelf te regelen of te verklaren. Het soms even niet meer weten is oké, en ik mag ook gewoon fouten maken. Scio me nihil scire is absoluut geen slap excuus voor deze dingen; het betekent gewoon dat je je realiseert dat je ‘ook maar een mens’ bent.
En hoewel Plato het ongetwijfeld juist niét zo bedoelde en ik er in principe ook niet naartoe wilde schrijven, kom ik toch bij God uit. Voor mij is de wereld en het leven te groot om te omvatten, maar Hij overziet alles. Daarom hóef ik ook niets te weten; ik ben immers niet afhankelijk van mezelf.
De basis van ‘scio me nihil scire’ is echter dat je je realiseert dat je eigenlijk niets weet en dus ook nooit uitgeleerd bent. Dat vind ik een mooie gedachte om de werkweek mee te beginnen.
Love,
Hester
5 reacties
Dat is zeker een mooie gedachte om de week mee te beginnen. En hoe saai zou het zijn als je alles al zou weten. Ik vind het juist leuk om je leven lang dingen te mogen leren en te begrijpen. En hoe fijn is het dat ik me tegelijkertijd mag realiseren dat ik ook niet alles hoef te weten. Dat geeft me dan ook weer rust.
Ik vind het ook wel een geruststellende gedachte, dat je altijd kan blijven leren – want dat is leuk! – maar tegelijk niet alles hoeft te weten. Heerlijk. Dan mis je in principe ook niets.
Wat een prachtige foto trouwens bovenaan het artikel :)
Ja, je verwoordt het inderdaad goed. En de regenboog was zó mooi! Ook super fijn als die op zondag precies tevoorschijn komt, je er een gelukte foto van maakt voor ‘ie alweer weg is en dat je die foto dan ook precies kan gebruiken voor het artikel dat je die dag nog wilde schrijven. Dan heb ik altijd zo’n fijn ‘alles komt altijd op z’n pootjes terecht’-gevoel :)
Geweldige post dit. Echt ontzettend mooi! Die foto is ook zo mooi, een regenboog vind ik ook een soort teken dat God boven alles staat en dat we inderdaad niet alles hoeven te weten. We’re only human…
X Emma
Je stukken zijn echt fantastisch, maar deze overtreft toch wel veel van je andere posts! Na een hele moeilijke periode ben ik uit een diepe put aan het klimmen en dat neemt veel stress met zich mee en de vechtlust ontbreekt af en toe, maar de boodschap die jij hier (misschien onbewust) uitdraagt is ergens heel troostvol en berustend. Je hebt talent en vanaf nu ben ik absoluut een trouwe lezer van je blog. Ga zo door!