‘Moe’ is een relatief begrip

Het past nog net niet in het rijtje basisemoties, maar het is wel een gevoel dat íédereen volgens mij herkent en vaak ervaart: moe zijn. Aan het eind van de dag, als je druk bezig bent geweest en je energie op is, maar in veel gevallen is het gevoel van vermoeidheid ’s morgens soms/altijd nog veel aanweziger. Als ik wakker moet worden van mijn wekker (wat standaard het geval is) betekent dat namelijk maar één ding: als het aan mij lag, had ik me nu nog een keertje omgedraaid. Volgens mij ben ik daarin niet de enige en zo zijn er nog veel meer mensen die ’s morgens enigszins moe uit bed rollen.

Ik zal niet zeggen dat dat nou echt zo gezond is, want ik weet en merk natuurlijk ook wel dat slaap heel belangrijk is om goed te kunnen functioneren. In dit artikel ga ik jullie echter niet de les lezen over hoeveel uur je per nacht zou moeten slapen. Sowieso al niet omdat ik zelf ook niet uitblink in ruim genoeg slaap krijgen, maar ook vooral omdat ik het heel erg persoonlijk en daardoor ook je eigen verantwoordelijkheid vind. Sommige mensen hebben nou eenmaal veel meer slaap nodig dan anderen en je merkt zelf snel genoeg wat niet of wel werkt voor jezelf. Bovendien is dat laatste ook nog eens afhankelijk van jou als persoon. Want wanneer ben je nou écht moe?

Moe zijn is, wat mij betreft, niet alléén de staat waarin je lichaam verkeert. Wel voor het overgrote deel, want ik zal nooit beweren dat het ’tussen de oren’ zit bij mensen die chronisch moe zijn, maar ergens is moe zijn ook een state of mind. Als ik weet dat ik weinig slaap heb gehad, is het eerste wat ik ’s morgens denk soms ‘ohhhh ik heb zo kort geslapen ik ben nu vast heel moe hoe ga ik de dag doorkomen’. Hierbij moet je in je achterhoofd houden dat je mijn gedachtes in de eerste vijf minuten dat ik wakker ben nooit zo serieus moet nemen, maar het zet onbewust al wel de toon voor de rest van de ochtend: ik heb maar krap zeven uur geslapen, dus ben ik een stuk minder helder en zal het ongetwijfeld een lange dag worden.

Ik geloof dan ook echt in placebo-effecten. Wat als ik na diezelfde zes of zeven uur slaap wakker zou worden, maar iemand me zou vertellen dat het al heel laat is en ik zojuist acht uur lang heb geslapen? Dat verschil zou ik ongetwijfeld voelen, maar toch acht ik de kans groot dat ik veel minder toe zou geven aan die moeheid: ik heb immers genoeg geslapen, dus zou ik niet moe moeten zijn. Als je het op die manier bekijkt is moe zijn ergens dus ook een ‘houding’, en ik merk dat het zo werkt bij mij. Als mijn nacht net iets te kort was, dan voel ik dat inderdaad, maar het is eigenlijk niet het einde van de wereld. En het is dus ook geen excuus om de hele dag toe te geven aan een ochtendhumeur.

Natuurlijk probeer ik zoveel mogelijk slaap te krijgen per nacht omdat het gewoon nodig is om gezond te blijven en optimaal te kunnen functioneren, maar ik moet toegeven dat dat laatste uurtje dat éigenlijk nog wel ideaal zou zijn er vaak bij inschiet. Dat is vervelend, maar ik heb geleerd dat ‘moeheid’ in dat geval vaak ook een keuze is. Ik kan de hele dag chagrijnig zijn omdat ik zo moe ben, alleen uiteindelijk zou ik het best halen om acht of negen uur per nacht te slapen en is dat uurtje minder slaap ook gewoon een kwestie van prioriteiten. Erover zeuren is dus totaal onnuttig, want de enige op wie ik boos kan zijn is mezelf. Als ik écht moe ben ben ik dat ook zeker wel en lig ik er de volgende avond wat eerder in. In alle andere gevallen heb ik het ’s morgens even moeilijk, maar ben ik na me te hebben aangekleed en opgemaakt, wat te hebben gegeten, muziek te hebben geluisterd en een stukje te hebben gefietst eigenlijk wel weer klaar voor de dag.

Wat ik wil zeggen is dus dat ‘moe’ een relatief begrip is. Als je een drukke week hebt en wat uurtjes slaap mist is de kans groot dat je je moe voelt, maar aan de andere kant: als je allerlei leuke dingen doet waar je ook juist weer energie van krijgt, hoe ‘moe’ ben je dan echt? Ik denk dat moeheid niet alleen iets van je lichaam, maar ook van je geest is. Je kunt ook met tien uur slaap per nacht dus moe opstaan, gewoon omdat je geen zin hebt in je leven – depressieve mensen slapen niet voor niets veel, en verliefde mensen juist weinig. Hoe ‘moe’ je bent hangt dus ook af van hoe jij in het leven staat. Word jij wakker met een ik wil niet-gevoel, dan zul je eerder het idee hebben dat je nog drie uur langer in bed had moeten blijven liggen, dan als je enorm veel zin hebt in de dag en ondanks een gevoel van moeheid toch je bed uitstuitert.

Ik moedig niemand aan om roofbouw op zijn/haar lichaam te plegen door veel te weinig te slapen en te doen alsof dat geen probleem is, maar we zullen allemaal wel eens net iets te weinig slapen en ik heb gemerkt dat het uitmaakt hoe je ermee omgaat. Of je gewoon doorgaat en energie haalt uit andere dingen, of erin blijft hangen en je alleen maar nog moeier gaat voelen. Dat je wekker vanmorgen voor je gevoel een uur te vroeg ging, hoeft namelijk niet gelijk te betekenen dat je ook écht moe bent. Het eerste uur van de dag misschien nog wel, maar daarna merk je er misschien eigenlijk niet zo heel veel meer van en dat scheelt door de dag heen een hoop ‘ik ben moe’s – en dus een hoop negativiteit. Life is what you make of it.

Ben jij vaak moe? Hoe ga je ermee om: gewoon doorgaan of eraan toegeven?