De grenzen van nationalisme

Elke keer als ik tijdens het eten van een aantal chocoladekruidnoten door mijn Facebooktimeline scroll, kom ik er wel wat over tegen: de hele Zwarte Piet-discussie. Rechtlijnige meningen van mensen die maar al te graag hun zegje over de tradities van hun vaderland – voor de één – of over de achterstelling van hun eigen volk – voor de ander – doen. Het Sinterklaasfeest is allang geen Nederlands kinderfeest meer, maar eerder een maatschappelijk probleem. Juist omdat het ons allemaal aangaat en je er daardoor van alle kanten zo mee wordt bestookt, word je bijna gedwongen er een mening over te hebben. 

Uit mezelf is het namelijk niet iets waar ik me echt mee bezig houd. Ik mag dan een heel maatschappelijk vakkenpakket hebben met onder andere geschiedenis en maatschappijwetenschappen, dat betekent niet dat ik me ook graag meng in de discussies waar de wereld zich mee bezighoudt. Natuurlijk heb ik – als ik me er meer in verdiep en erover nadenk – wel een mening die ik waarschijnlijk nog goed zou kunnen beargumenteren ook, maar wat me vooral afschrikt bij zulke kwesties is het zwart-witte (lekker gepaste term ook, haha) denken van mensen. Zelf zie ik eerder altijd de verschillende kanten van een standpunt in. Ja, natuurlijk is Zwarte Piet in principe een verwijzing naar de slavernij waardoor donkere mensen zich achtergesteld kunnen voelen, maar Nederlanders staan daar eigenlijk niet (meer) bewust bij stil en vieren het vooral als een onschuldig kinderfeest. In mijn ogen hebben zowel voor- als tegenstanders een punt en zou een compromis de beste oplossing zijn, maar bij maatschappelijke problemen staat daarvoor vaak één ding in de weg: nationalisme.

En nationalisme is iets raars. Het zorgt voor het ‘wij’-gevoel, de verbondenheid tussen Nederlanders. Hoeveel verschillen er misschien ook tussen Frieslanders en Brabanders zitten  – afgezien van de kilometers, waardoor ze misschien zelfs wel nooit in elkaars provincie komen -, uiteindelijk kijken ze allebei op als ze in het buitenland de Engelse/Franse/Duitse et cetera vertaling van ‘Nederland’ zien staan. Zet een paar Nederlanders bij elkaar op een camping in een afgelegen gebied in Noorwegen en zonder elkaar te kennen, knopen ze toch een praatje met elkaar aan met ‘Hé, jullie ook hier?’ als openingszin. We zijn trots op Michiel Huisman en Doutzen Kroes en als het Nederlands Elftal in de finale van het WK of EK staat, vergeten we alle problemen in Nederland en tussen Nederlanders even en zijn we opeens één volk.

Hetzelfde gebeurt als iemand aan ‘onze’ gebruiken, aan ‘ons’ land of aan ‘onze’ cultuur komt. Dat zijn de dingen die ons binden en waar we dus allemaal voor in de verdediging schieten. Dan merken we eigenlijk pas hoe hetzelfde we zijn en voelen we ons met z’n allen heel wat. Het is wij tegen de rest en we zijn principieel tegen andere meningen en invloeden, want dit is óns land waar anderen zich vooral niet mee moeten bemoeien. Het is ónze traditie, Sinterklaas is een kinderfeest van ónze cultuur en als je hier wilt komen wonen, dan moet je dat gewoon maar accepteren en je aanpassen. Ruimte voor discussie? Nee. “Want, ja, misschien heb je wel een punt, maar – oh dat vind jij ook hè? Dat mensen zich lekker met hun eigen land gaan bemoeien? Ja, precies, dit is toch zeker Néderland, ons mooie Nederland, dat moeten die negers niet naar hun eigen hand proberen te zetten!” Let op, dit is ábsoluut niet mijn mening, maar zo hoor je het wel voorbijkomen onder Nederlanders.

Ik vind het ergens alleen maar heel triest dat we zo op ons eigen land gefocust zijn. Groepsvorming is logisch en de hele wereld kan nooit vol zijn met precies hetzelfde soort mensen, maar waar we ons nu aan vastklampen zijn simpele landgrenzen. Dat is best belachelijk als je je bedenkt dat we uiteindelijk allemaal mensen van vlees en bloed zijn die op dezelfde aarde leven en dat die grenzen misschien in eerste instantie niet eens de bedoeling waren. Daar geloof ik als christen tenminste wel in en ik weet niet hoe anderen erover denken, maar hoe raar is het eigenlijk dat we de wereld niet willen delen en ons in plaats daarvan lekker veilig met allemaal gelijkgestemden afzonderen in een apart gebied? De aarde is uiteindelijk helemaal geen eigendom van ons, dus niemand heeft meer of minder recht op een stuk grond.

Er is niets mis mee om je verbonden te voelen met andere mensen in je eigen land en om een mening te hebben en je daar sterk voor te maken, maar er zit een verschil tussen het écht niet met iemand eens zijn of het niet met iemand eens zijn omdat diegene zich met jouw land en cultuur bemoeit en je daar principieel op tegen bent. Denk er de volgende keer dat jij je mening geeft over Zwarte Piet – of een ander probleem – dus eens over na of je zo reageert vanuit een écht argument, of puur uit nationalisme en omdat heel Nederland deze mening heeft en jij nou eenmaal bij Nederland hoort. Nationalisme is niet per se verkeerd, maar ik geloof niet dat het ooit de bedoeling was dat we op basis van ‘liefde voor je land’ oorlogen begonnen en elkaar uitmoordden. Dat is namelijk wat het, naast een verhitte discussie over een feest, óók teweeg kan brengen. Met de grenzen van nationalisme gaan we namelijk lang niet zo streng om als met de grenzen van een land… En misschien zouden we dat juist wel moeten doen.

Wat vind jij van het nationalisme dat je onder andere bij de Sinterklaas/Zwarte Piet-discussie ziet? Terecht of veel te heftig?

11 reacties

  1. Goed onderwerp.
    Ik vindt alleen de laatste zin boven de 2e foto niet kunnen.
    Mijn afkomst is Surinaams en zijn verschillende mensen met diverse culturen.
    De Hindoestanen, Chinezen, Creolen, Javanen, Negers etc..
    Ben ik hier geboren en waren mijn ouders 1 van de eerste generatie’s Surinamers die hier naar toe kwamen om te studeren en te werken.
    Dus ben ik hier geboren.
    Ik heb altijd Sinterklaas feesten meegemaakt hoe ik het had geleerd.
    Net als Pasen en Kerstmis, koninginnedag nu Koningsdag etc..
    Zat ik op een Katholieke school waar we naar de kerk gingen en ik een rozenkrans had en elke dag ging bidden. Later op een openbare school gezeten.
    Hard gewerkt al sinds jongs af aan en een gezin.
    Ik wil dus duidelijk maken dat je die zin niet zo had hoeven schrijven.
    Nederlandse mensen eten toch roti, turkse pizza, shoarma, donner, chinees eten etc..
    Ik vindt dat er opgehouden moet worden over die hele discussie die al veel te lang gaande is.
    Laat het hoe het was. Dat is het mooist.
    Samen moeten we door en samen staan we sterk.
    Ik hoop wel dat je me begrijp.

    Xoxo

    1. Hoi Chucky,

      Die zin heb ik niet vanuit mijn eigen overtuiging geschreven. Het was een voorbeeld om aan te geven hoe er door sommigen in Nederland gedacht wordt, vaak met nationalisme als oorzaak. Jouw reactie is in principe dus een goed voorbeeld van de verdeeldheid onder sommige Nederlanders. Zelf zou ik het nooit over ‘negers’ hebben (of in elk geval niet in negatieve zin) omdat ik racisme helemaal niet nodig vind, dus het was absoluut niet bedoeld om mensen aan te vallen, alleen om een duidelijk beeld te schetsen van wat nationalisme teweegbrengt.
      Om verdere onduidelijkheden te voorkomen heb ik de vierde alinea nu even aangepast. Misschien dat je wat beter snapt hoe ik het bedoelde als je de laatste zinnen nog een keer leest.

      1. Hoi, ik wist dat je het niet zo bedoeld had maar voordat jij misschien van anderen heftige reactie’s zou krijgen wilde ik dat voorkomen.
        Goed van je dat dit nu is aangepast.
        Wat ik ook even kwijt wil is dat ik van oorsprong moslim ben en alleen aan sommige Surinaamse feesten doe met fam..
        Voor mij is iedereen gelijk.

        Ik wens je een fijne dag Xoxo

  2. Wat heb je dit goed beschreven.
    Ik vind de discussie prima , alleen de reacties zijn veel te heftig…
    Alles wat er aan ( negatieve) reacties uit voort komt vind ik heel ver gaan.
    Demonstranten die racisten roepen tegen kleine kinderen. kom op zeg.
    Je punt duidelijk maken kan ook zonder anderen te kwetsen.
    Mooie foto ook erbij!

  3. Discussie moet zéker kunnen en nationalisme is inderdaad uit beginsel helemaal niet verkeerd – ik vind het juist iets moois inderdaad: met z’n allen in oranje kleding door de straten dansen als het Nederlands elftal gewonnen heeft, met z’n allen zeiken als ‘ze’ verliezen, met z’n allen de koning toejuichen… Prachtig! Maar aan de andere kant denk ik ook dat ‘de Nederlander’ niet meer bestaat. Wat voor iemand ís dat dan daadwerkelijk? Ik denk dat iemand die in Nederland geboren is of hier al zolang woont dat ‘ie alleen nog maar Nederlands spreekt bijvoorbeeld, sowieso een Nederlander is. Ongeacht of je nu Nederlandse voorouders hebt of niet. Veel mensen die wij Nederlands noemen hebben dat namelijk ook niet ;) Oorspronkelijk komen we allemaal overal en nergens vandaan en is ‘Nederlander’ zijn helemaal niet mogelijk denk ik. Daarom vind ik die discussies zo zinloos, omdat iedereen doet alsof alleen ‘buitenlanders’ Zwarte Piet niet vinden kunnen en ‘Nederlanders’ allemaal wel, terwijl die lijnen helemaal niet zo duidelijk meer zijn en nationalisme dus eigenlijk tegenwoordig over hele andere dingen en binnen hele andere perken plaatsvind ;)

    1. Dat is ook heel erg waar natuurlijk! Daarom heb ik ook wel even kort genoemd in mijn artikel dat ik landsgrenzen eigenlijk zoiets raars vind, ik dacht er pas over na en dan is het eigenlijk absurd dat we stukken land afbakenen en ‘van ons’ noemen. Ik was sowieso wel benieuwd naar je mening eigenlijk omdat je geschiedenis hebt gestudeerd (toch? Correct me if I’m wrong), dus extra leuk dat je uitgebreid reageerde!

      1. Zeker. Ik snap wel dat we landsgrenzen hebben, maar het is vaak heel oneerlijk gegaan (valt hier wel mee, maar bijvoorbeeld in Afrika gingen ze gewoon landen ‘verdelen’ onder de kolonies, daarom zijn er zoveel rechte landsgrenzen daar en zitten al die stammen nu in elkaars grondgebied), dat is wel jammer. En zeker met het huidige multiculturalisme.
        Ja klopt! Heb ik inderdaad gestudeerd :) Graag gedaan! Ik vind jouw artikelen (bijna) altijd wel interessant om op te reageren. :)

  4. Ik vind het vooral bizar dat die discussie zó heftig is, dat het blijkbaar heel erg diep zit bij mensen! Ik heb echt extreme dingen gelezen op internet, maar ook gehoord op straat. Wil het niet meer lezen/horen, word er naar van!

  5. Omdat honderden jaren geleden wat op winst beluste nederlanders slaven gingen verhandelen, wil dat niet zeggen dat ik vandaag de dag nog slavernij goedkeur. Bij een slaaf heb ik geen voorstelling van iemand die plezier maakt en gouden oorbellen draagt.
    IS vermoord nu mensen die hun geloofs overtuiging niet uitdragen, mag ik daar niets van zeggen omdat mijn voorouders ook kruistochten ondernamen? Veroordeel ik nu alle duitsers omdat die duizenden landgenoten in concentratie kampen vermoorde?
    “Nu speelt men mij de zwarte piet toe” of anders gezegd, men schuift mij de schuld in de schoenen van fouten die onze voorvaderen maakten. Ik zou graag beoordeeld worden op mijn eigen daden en niet op mijn afkomst.
    Goede of slechte mensen herken je niet aan het kleurtje maar aan hun gedachtengoed.
    Groetjes jan

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *