De nieuwe studie Schoonheidswetenschappen

Ik kan me geen dag voorstellen waarop ik niet in de spiegel kijk, en volgens mij geldt dat voor iedereen die deelneemt aan de maatschappij. Het lijkt mij heel raar om te functioneren zonder dat je van jezelf weet hoe je eruit ziet, ook omdat ik niet zou weten hoe een samenleving eruit moet zien als mensen niet bezig zijn met hun uiterlijk en met de manier waarop ze overkomen op anderen. In de tijd waarin wij leven zijn we bijna allemaal wel bezig met het streven naar ‘schoonheid’: een kwaliteit of beleving (van een persoon, voorwerp, klank, plaats of idee) die de ervaring van genoegen, bevestiging, betekenis of goedheid veroorzaakt.

‘Schoonheid’ heeft in onze maatschappij vaak vooral te maken met iemands uiterlijk en fysieke verschijning. Het gevoel dat je daarbij krijgt kan gecompenseerd of beïnvloed worden door het innerlijk van iemand – manier van praten, passies, gedachtengangen, talenten, bepaalde karaktereigenschappen -, maar de eerste indruk die je van iemand krijgt is (in real life in elk geval) meestal gebaseerd op zijn of haar uiterlijk. Of die indruk positief of negatief is, is heel erg subjectief: iedereen vindt weer wat anders mooi. Ik zie wel wanneer ik iemand écht knap vind en wanneer iemand me niet in eerste instantie op zou vallen als bloedmooi, maar als ik erop ga letten valt het me alleen maar op hoe erg het van jezelf afhangt. Want zelfs meiden en jongens die ik heel erg knap vind, worden door anderen misschien weer totaal anders gezien.

Schoonheid is als je het mij vraagt dus iets super interessants en, door de grote rol in onze maatschappij (maar waarschijnlijk in álle maatschappijen), een studie waard. Voor degenen die het nog niet door hadden: er ís dus (nog) helemaal geen studie die Schoonheidswetenschappen heet. Het is alleen maar een idee, een concept, dat in mijn hoofd opkwam toen ik terugkwam van een universiteit en helemaal in studies dacht. Toen ik er langer over nadacht – waarschijnlijk toen ik mijn make-up ’s avonds van mijn gezicht afhaalde en van Hester mét make-up naar de ‘pure’ Hester ging – kon ik echter bijna een heel programma opzetten voor Schoonheidswetenschappen.

Volgens mij is schoonheid uiteindelijk ons streven, het gene waar we naar zoeken in de dingen die we zien en die we doen en bovendien ook het gene waar we dingen en anderen op beoordelen. Het lijkt mij onwijs interessant om hier verder onderzoek naar te doen. Wat voor invloed heeft schoonheid op mensen – maakt het ze gelukkiger, of is het net zoiets als geld (dat vanaf een zekere mate niet gelukkig maakt)? Hoe vormen mensen hun schoonheidsideaal en wat is nou écht de rol van de buitenwereld hierin? Wat gaat er fout in de hersenen bij een eetstoornis of andere stoornis waarbij mensen zichzelf anders zien dan ze zijn, en op wat voor manier kun je dit weer rechtzetten? Ervaren mensen schoonheid bij anderen anders dan bij zichzelf? Wat heeft ‘schoonheid’ voor invloed op iemands plek in de groep en in de maatschappij?

Geloof me – als deze studie bestond, zou de kans groot zijn dat ik ‘m in overweging zou nemen. Het lijkt me heel tof om een aspect uit de maatschappij op psychologische en wetenschappelijke manier te benaderen, eigenlijk een beetje zoals criminologie (een studie gebaseerd op de betekenis, oorzaken en gevolgen van criminaliteit). Uiteraard wel met een mogelijkheid tot het kiezen van een ‘praktisch’ vak gerelateerd aan schoonheid, zoals styling en visagie. Schoonheid is veel breder dan dat, maar ik denk dat het ook interessant zou zijn om de mogelijkheid te geven tot het ’toepassen’ van schoonheid als je ook de gedachtegang erachter weet. Mensen leren hoe hun pluspunten het beste uitkomen om ze gelukkiger te laten zijn met zichzelf lijkt me bijvoorbeeld een goed uitgangspunt. En wat dacht je van een keuzevak waarbij je zelf make-up en huidverzorgingsproducten leert maken met behulp van scheikunde en biologie?

Schoonheidswetenschappen zou een heel brede studie zijn, over hoe mensen de schoonheid van dingen en mensen om zich heen ervaren, maar vooral over de schoonheid van mensen zelf. Hoe ze ermee omgaan, wat voor rol het speelt en waardoor ze worden beïnvloed. En natuurlijk ook de verschillen in culturen en de verbanden daartussen. Misschien zullen er nooit echt experts nodig zijn op dit gebied, maar ik ben er wel van overtuigd dat het schoonheidsideaal en het streven naar schoonheid en mooi zijn een steeds grotere rol gaat spelen in het leven van mensen en dan zullen specialisten misschien nog wel eens belangrijk kunnen worden. Baanperspectieven noemen vind ik bij bestaande studies al lastig, maar ik denk dat je zowel bij een make-up- of kledingmerk zou kunnen gaan werken als als psycholoog, gericht op mensen met schoonheidsstoornissen. En ik denk dat kunst (fotografie!) er ook goed samen mee zou gaan. Maar bovenal lijkt het mij gewoon écht heel interessant.

Wat voor leuke studiegenootjes zou ik hebben? Wat denk jij van de rol van schoonheid in de maatschappij? En heb je zelf al eens een studie bedacht?